کاخ عالی قاپو

اين عمارت که به آن "دولتخانه مبارکه نقش جهان" و "قصر دولتخانه" نيز می گويند از بناهای زمان سلطنت شاه عباس کبير در اوايل قرن يازدهم هجری قمری است . در اين مکان شاه عباس کبير و جانشينان وی ، سفرا و شخصيتهای عاليقدر را می پذيرفتند . اين عمارت که در ضلع غربی ميدان نقش جهان و روبروی مسجد شيخ لطف الله قرار دارد ، دارای شش طبقه ساختمان است که هر طبقه تزيينات ويژه ای دارد . نقاشيهای مينياتور به شکل گل و بوته ، شاخ و برگ ، اشکال ، وحوش و طيور در سقفها و ديوارهای اتاقهای مختلف و تو در توی اين عمارت وجود دارد که کار مينياتور ساز معروف دوره شاه عباس اول بنام رضا عباسی و شاگردان وی بوده است . "شاردن" در مورد اين بنا گفته است : "بزرگترين کاخی است که ممکن است در يک پايتخت وجود داشته باشد" .
طبقه ششم اين ساختمان محل مخصوص پذيراييهای رسمی پادشاه و ساز و آواز و نوازندگان بوده است . بزرگترين سالنهای اين عمارت در همين طبقه قرار دارد که تزيينات آن در سقف ، گچبريهايي است که به شکل انواع ظروف و طراحی تعبيه شده است که حالت آکوستيک دارد . به اين طبقه اتاق موسيقی می گويند که نوازندگان در دو سمت فوقانی آن مستقر می شدند و می نواختند . اين عمارت دارای جنبه تقديس نيز می باشد زيرا سلاطين صفويه به امام علی (ع) ارادت مخصوص داشته اند . از اين رو دری از درهای رواق روضه نجف اشرف به اصفهان و اين کاخ منتقل شده است و هيچکس هنگام حرکت از برابر مدخل اين قصر اجازه سواره عبور کردن را نداشته است و حتی خود شاه پياده حرکت می نموده است و هنگام ورود به قصر همگی موظف بوده اند سنگ مرمر آستانه ورودی را ببوسند .
در سنوات پيشين نيز که هنوز اين عمارت تحت نظارت در نيامده بود مردم در روز ٢١ رمضان به قصر می آمدند و آتش روشن می کردند و نذر می پختند که متاسفانه باعث سياه شده عمارت شده است . در طبقه سوم تالاری وجود دارد که دارای ١٨ ستون از چوب چنار است که در زمان شاه عباس دوم اضافه شده است . در وسط اين تالار حوضی از مرمر و مس قرار دارد که داری فواره هايي بوده که با دستگاه ، آب از چاه کشيده می شده و با جهش ، آب از فواره خارج می شده است . اين عمارت در سال ١٢٧٤ هجری قمری در دوره ناصرالدين شاه قاجار تعمير شده و در لوحهايي که در سمت شرقی عمارت قرار دارد ثبت شده است .